HƯỚNG DẪN
Quy trình thâm canh lúa Mùa 2022
1. Cơ cấu giống và mùa vụ
Tập trung sử dụng các giống lúa có thời gian sinh trưởng dưới 120 ngày,
có năng suất chất lượng khá, ít nhiễm bệnh bạc lá và rầy nâu, có giá trị gia
tăng cao, đáp ứng yêu cầu thị trường và thích ứng với BĐKH.
a. Cơ cấu giống:
- Lúa lai: 5-10 % diện tích cấy trên những chân ruộng trũng, ruộng
nhiễm chua và những diện tích có nguy cơ bị ngập úng. Lựa chọn sử dụng trong số
các giống Thái Xuyên 111, Bắc
ưu 903KBL và các diện tích sản
xuất hạt lai F1.
- Lúa thuần: 75 - 80 % diện tích. Lựa chọn sử dụng các giống chịu úng,
ít nhiễm rầy, nhiễm nhẹ bệnh bạc lá và có chất lượng cao trong số các giống Đài thơm 8, TBR225, TBR279, BC15 kháng
đạo ôn, Nếp 97, NĐ5.
- Lúa đặc sản: 15 % diện tích tám, nếp đặc sản
* Lưu ý: Không đưa
giống BT7 vào cơ cấu của địa phương (vì là giống nhiễm nặng bệnh bạc lá, yếu
cây chống đổ kém). Giống lúa ST24 và ST25 là giống lúa chưa được Bộ nông nghiệp
và PTNT cho phép sản xuất ở các tỉnh khu vực miền Bắc, giống có độ thuần đồng
ruộng chưa cao, chưa có đánh giá chi tiết về khả năng thích nghi trong điều
kiện thời tiết của miền Bắc. Khi xây dựng mô hình các địa phương và doanh
nghiệp thu mua phải thực hiện ký kết hợp đồng, gieo trồng gọn vùng và chịu
trách nhiệm đến hết vụ sản xuất.
Mỗi địa phương căn cứ vào tình hình thực tế chỉ bố
trí từ 3 – 4 giống trong cơ cấu; mỗi hộ gia đình, mỗi xóm chỉ nên cấy từ 1 – 2
giống và tổ chức gieo cấy thành vùng theo từng cánh đồng lớn với phương châm
"đồng trà, đồng giống".
b. Cơ cấu mùa vụ:
- Trà mùa trung: 80-85% diện tích;
- Trà mùa muộn sử dụng các giống tám, nếp đặc sản: 15-20% diện tích.
2. Lịch gieo cấy, phương thức
gieo mạ và mật độ cấy.
- Lịch gieo cấy và phương thức làm mạ
+ Trà lúa mùa trung gieo mạ nền cứng, ngâm ủ giống từ ngày 25 ÷ 27/6/2022,
gieo mạ từ ngày 28 ÷ 30/06/2022, cấy từ ngày 07 ÷ 14/7/2022 (Các giống BC15, Bắc ưu 903KBL nên ngâm ủ giống trước ngày 25/7/2022); khuyến
khích nhân rộng mô hình theo phương thức gieo mạ khay – cấy máy nhất các mô
hình tích tụ ruộng đất, cánh đồng lớn,vùng thấp trũng nhằm hạn chế tối đa thiệt
hại do ngập úng đầu vụ khi nông dân tự ý gieo sạ.
Gieo sạ từ ngày 08 – 12/7. Hạn chế gieo sạ để đề
phòng rủi ro do thời tiết xấu đầu vụ và bệnh Lùn sọc đen, lúa cỏ gây hại. Chỉ
gieo sạ ở những cánh đồng chủ động nước và những nơi nông dân đã có kinh nghiệm
gieo sạ.
+ Trà mùa muộn (tám, nếp đặc sản) gieo bằng phương thức mạ dược từ ngày
5 ÷ 10/6/2022, cấy xung quanh ngày 10/07/2022; Các diện tích thường xuyên bị lúa cỏ gây hại nhiều
vụ vừa qua khuyến khích cấy bằng các giống tám, nếp đặc sản trà mùa muộn để hạn
chế lúa cỏ gây hại.
+ Gieo mạ nền cứng dự
phòng bằng các giống có thời gian sinh trưởng ngắn như QR1, NĐ5, TBR225...
(xung quanh 10% diện tích) từ ngày 05 ÷ 08/7/2022 để phòng mạ đại trà bị chết
hoặc quá tuổi.
- Mật độ cấy:
+ Lúa lai cấy 28 ÷ 30 khóm/m2, cấy 2 ÷ 3 dảnh/khóm;
+ Lúa thuần 30 ÷ 33 khóm/m2, cấy 3 ÷ 4 dảnh/khóm;
3. Làm đất.
Khẩn trương thu hoạch lúa Xuân khi lúa đã chín theo
phương châm “xanh nhà hơn già đồng”. Triển khai làm đất ngay sau khi thu
hoạch lúa Xuân. Do thời gian chuyển vụ rất ngắn, trời nắng nóng nên cần hạn chế
việc cày vặn rạ, đồng thời bón thêm 20-30 kg vôi bột/sào để tránh hiện tượng
ngộ độc hữu cơ trên lúa mới cấy, sạ. Thực hiện cày bừa kỹ, làm tốt công tác vệ
sinh đồng ruộng để hạn chế nguồn sâu, bệnh nhất là bệnh lùn sọc đen, lúa cỏ;
giữ đủ nước trong ruộng để thúc đẩy nhanh quá trình phân huỷ xác thực vật. Toàn huyện phấn đấu hoàn thành khâu làm
đất trước ngày 05/7/2022.
4. Sử dụng phân bón.
Nguyên tắc: với phương
châm bón phân cân đối, bón sớm, bón gọn, không bón lai nhai, tăng cường sử dụng
phân hỗn hợp NPK với các sản phẩm phân bón của các doanh nghiệp uy tín như: Văn
Điển, Lâm Thao, Tiến Nông, Bình Điền, Phú Mỹ, Việt Nhật, Ninh Bình, phân DAP
Đình Vũ. Tận dụng tối đa các nguồn phân hữu cơ để bón lót thay thế một phần
lượng phân vô cơ, nhất là ở những chân đất nhiễm chua phèn.
Lượng phân bón cho 1
sào (360m2) như sau:
- Phân chuồng,
phân xanh, xác thực vật đã ủ hoai mục: 300 - 400kg hoặc phân hữu cơ vi sinh: 20
- 30kg;
- Lượng phân bón vô
cơ:
Phân đơn:
+ Lúa lai : ( 8 - 9) kg urê + (15 - 20) kg lân supe +
6 kg kali
+ Lúa thuần : ( 6 - 7) kg urê + (15 - 20) kg lân supe +
5 kg kali
+ Lúa đặc sản : (4 -
5) kg urê + (15 - 20)kg lân supe + 5 kg kali
Phân NPK (16-16-8 ) kết hợp với phân đơn:
+ Lúa lai : 18-20 kg NPK + 3 kg urê + 2 kg Kali
+ Lúa thuần : 13 - 15 kg NPK + 2-3 kg urê + 2 kg Kali
+ Lúa đặc sản :13 - 15
kg NPK
Phân NPK (5-10-03 hoặc 5-12-3 )kết hợp với phân đơn:
+ Lúa lai : 25 kg NPK + 5 kg urê + 4 kg Kali
+ Lúa thuần : 25 kg NPK + 4 kg urê + 4 kg Kali
+ Lúa đặc sản : 25 kg
NPK +1,5kg ure + 4 kg Kali
* Cách bón phân đơn:
+ Bón lót: 100% lượng
phân chuồng hoặc phân vi sinh + 100% phân lân + (40 - 50%) lượng phân đạm (bón
trước bừa lần cuối).
+ Bón thúc 1 (sau cấy 7 - 10 ngày): bón hết
lượng đạm còn lại + 50% lượng phân kali.
+ Bón thúc lần 2 (khi lúa đứng cái làm đòng):
bón hết lượng kali còn lại.
*
Cách bón phân NPK tổng hợp: Khuyến cáo nên sử dụng theo hướng dẫn của nhà sản
xuất cho từng loại NPK; người dân có thể tham khảo công thức bón như sau:
+ Bón lót: 100% lượng phân chuồng hoặc phân
vi sinh + 100% lượng NPK tổng hợp (bón trước bừa lần cuối).
+ Bón thúc 1 (sau cấy 7-10 ngày): 100% lượng
đạm urê.
+ Bón thúc lần 2 (khi
lúa đứng cái, làm đòng): bón hết 100% lượng phân kali.
5.
Chế độ nước.
Thời kỳ lúa mới cấy và chăm sóc: giữ mực nước
nông thường xuyên trong ruộng (2 - 3cm);
Từ thời kỳ đẻ nhánh hữu hiệu (trung tuần
tháng 8): tiến hành rút nước lộ ruộng trong thời gian từ 10 - 15 ngày để khống
chế đẻ dảnh muộn vô hiệu và hạn chế khả năng lây lan của các đối tượng sâu
bệnh.
6.
Phòng trừ sâu bệnh.
- Chủ động phòng bệnh lùn sọc đen và bạc lá
lúa bằng việc lựa chọn, sử dụng giống ít nhiễm rầy và bạc lá; Áp dụng phương
thức thâm canh lúa cải tiến (SRI): mật độ cấy hợp lý, bón phân cân đối, bón lót
sâu, bón thúc sớm, quản lý nước chặt chẽ và bổ sung phân hữu cơ để tạo dàn lúa
khỏe. Tăng cường kiểm tra đồng ruộng, phát hiện hướng dẫn nông dân phòng trừ
kịp thời các đối tượng sâu bệnh theo nguyên tắc 4 đúng.
- Tăng cường điều tra thu thập mẫu rầy, mẫu
lúa giám định virus gây bệnh lùn sọc đen; vệ sinh đồng ruộng, tiêu diệt ký chủ
phụ của bệnh trên lúa chét, cỏ dại; phòng trừ rầy tiễn chân mạ, phòng trừ rầy
lưng trắng (rầy lứa 4) ngay từ đầu vụ, phát hiện sớm và nhổ vùi cây bệnh…
- Quan tâm theo dõi, phòng trừ các đối tượng
dịch hại sau:
+ Chuột: Diệt chuột
trong suốt vụ, đầu vụ phải tổ chức chiến dịch diệt chuột đồng loạt để hạn chế
số lượng và mức độ gây hại. Diệt chuột bằng biện pháp thủ công là chính, tuyệt
đối không dùng điện để diệt chuột;
+ Ốc bươu vàng: Tập
trung bắt và diệt trừ OBV từ khi làm đất đến sau cấy 20 ngày. Hạn chế sử dụng thuốc
hóa học để phun trừ OBV;
+ Rầy: các lứa 5, 6,
7 vào cuối tháng 7, 8, 9 và đầu tháng 10.
+ Sâu cuốn lá nhỏ:
lứa 5, 6, 7 từ cuối tháng 7 đến giữa tháng 9
+ Sâu đục thân 2
chấm: lứa 5, 6 từ giữa tháng 9 đến tháng 10.
+ Bệnh khô vằn: từ
trung tuần tháng 8 đến cuối vụ.
+ Bệnh đen lép hạt
gây hại nặng khi lúa trỗ gặp điều kiện thời tiết mưa kéo dài.
+ Bệnh bạc lá: từ trung
tuần tháng 8 đến cuối vụ, sử dụng giống lúa ít nhiễm bệnh. Áp dụng phương thức
thâm canh cải tiến SRI (cấy mật độ thưa hợp lý, bón phân cân đối, bón lót
sâu, thúc sớm ...).
+ Tăng cường điều
tra, phát hiện và chủ động phòng trừ lúa cỏ và sâu keo mùa thu trên ngô, lúa và
rau màu./.
Nguồn tư liệu: HTX SX KD DV NN xã Xuân Tân
Người thực hiện: Nguyễn Văn Hiến: công chức VHTTTT